O Zespole
Radiohead to angielski zespół rockowy z Abingdon w Oxfordshire, powstały w 1985 roku. W jego skład wchodzą: Thom Yorke (wokal, gitara, fortepian), Jonny Greenwood (gitara prowadząca, keyboard), Ed O’Brien (gitara, wokal wspierający), Colin Greenwood (gitara basowa) i Phil Selway (perkusja, wokal wspierający). Od 1994 współpracują z producentem Nigelem Godrichem oraz Stanleyem Donwoodem, który jest odpowiedzialny za oprawę graficzną wszystkich albumów zespołu.
Po związaniu się z EMI w 1991 roku, rok później wydali debiutancki singiel „Creep”, który zyskał światowe uznanie po ukazaniu się albumu Pablo Honey w 1993. Popularność i uznanie ze strony krytyków muzycznych wzrosły w Wielkiej Brytanii wraz z wydaniem drugiego albumu, The Bends (1995). Trzecie wydawnictwo zespołu, OK Computer (1997), dało mu światową sławę. Ceniony za złożoność i poruszanie takiej tematyki jak alienacja i paranoja, jest często uznawany za szczytowe wydawnictwo lat 90. i jeden z najwybitniejszych albumów w historii muzyki popularnej. Kolejne dwa albumy Kid A (2000) i Amnesiac (2001), nagrywane w tym samym czasie, ujawniły radykalną zmianę w stylu, który czerpał z muzyki eksperymentalnej i elektronicznej, XX-wiecznej muzyki klasycznej, krautrocka i jazzu. Mimo początkowych podziałów wśród słuchaczy, Kid A został wybrany najlepszym albumem dekady przez „Rolling Stone”, „Pitchfork” i „the Times”.
Szóste wydawnictwo Radiohead, Hail to the Thief (2003), będące mieszanką rocka i muzyki elektronicznej z tekstem inspirowanym wojną z terroryzmem, było ostatnim krążkiem zespołu spod szyldu wytwórni EMI. Wraz z In Rainbows (2007) zapoczątkowali alternatywne sposoby wydawania albumu studyjnego, publikując go w formacie MP3 na stronie internetowej dedykowanej temu dziełu, wykorzystując przy tym system Pay What You Want. Ich ósmy album, The King of Limbs (2011) powstał przy wykorzystaniu elektronicznych pętli i ciężkiego, psychodelicznego brzmienia. Dziewiąty album, A Moon Shaped Pool (2016), zawiera kompozycję i chóralny śpiew w wykonaniu London Contemporary Orchestra przy aranżacji Jonny’ego Greenwooda.
Radiohead sprzedali ponad 30 milionów egzemplarzy płyt na całym świecie. Ich dzieła są doceniane przez słuchaczy i krytyków plasując się na listach najlepszej muzyki lat 90 i pierwszej dekady XXI wieku. W 2005 roku znalazł się na 73. miejscu listy najlepszych artystów wszech czasów; Jonny Greenwood (47. miejsce) i Ed O’Brien (59. miejsce) zostali uplasowani na liście najlepszych gitarzystów, a Thom Yorke (9. miejsce) – najlepszych wokalistów, według magazynu „Rolling Stone”. W 2009 roku czytelnicy „Rolling Stone” uplasowali Radiohead na drugim miejscu listy najlepszych artystów XXI wieku. W 2019 wprowadzony do Rock and Roll Hall of Fame.
Początki zespołu w 1985-1992
Członkowie Radiohead poznali się w Abingdon School, do której uczęszczali. Gitarzysta i wokalista Thom Yorke oraz basista Colin Greenwood byli na tym samym roku, gitarzysta Ed O’Brien i perkusista Phil Selway rok wyżej, a multiinstrumentalista Jonny Greenwood, brat Colina, dwa lata niżej. W 1985 utworzyli On A Friday – członkowie wybrali taką nazwę, ponieważ jedynie w piątki mieli czas na spotkania i grę razem. Jonny był ostatnim, który dołączył – najpierw grał na harmonijce i keyboardzie, niedługo później został wiodącym gitarzystą. Wcześniej występował w innym zespole, Illiterate Hands, z muzykiem Nigelem Powellem i młodszym bratem Thoma, Andym. Zdaniem Colina członkowie zespołu wybrali takie, a nie inne instrumenty by móc grać razem w jednym zespole: „było to bardziej zespołowe podejście, a jeśli mogłeś się przyczynić do tego, że ktoś inny gra na twoim instrumencie, to było naprawdę fajne. Nie myślę o sobie jako o basiście. Ja tylko jestem w zespole z innymi ludźmi. Myślę też, że dobrym początkiem jest wspólna gra z przyjaciółmi”. Na pewnym etapie On A Friday posiadał również sekcję saksofonową.
Zespołowi nie podobała się sztywna atmosfera szkoły – doszło do tego, że dyrektor placówki obciążył finansowo zespół za wykorzystywanie sali do prób w niedzielę. Swoje miejsce znaleźli na wydziale muzycznym szkoły. Nauczycielowi muzyki zawdzięczają wprowadzenie do jazzu, muzyki filmowej, muzyki awangardowej i muzyki współczesnej. Pod koniec lat 80. w Oxfordshire funkcjonowała scena muzyki niezależnej, ale skoncentrowana była wokół zespołów shoegaze takich jak Ride i Slowdive.
Pod koniec 1991 roku sklep, w którym pracował Colin Greenwood odwiedził Keith Wozencroft z działu A&R wytwórni EMI. Colin przekazał mu demo zespołu, z którym Keith udał się do Londynu, słuchając go po drodze. Tam przekonał wytwórnię do podpisania kontraktu z zespołem z Abingdon. Efektem było podpisanie kontraktu płytowego na wydanie sześciu albumów. Na prośbę EMI On A Friday zmienił swoją nazwę na Radiohead – od tytułu piosenki Talking Heads „Radio Head”.